Συχνά πιστεύω ότι τα πάντα μεταξύ τους συνδέονται.
Σχεδόν τα πάντα ίσως, εκτός από το πέταγμα μιας πεταλούδας στον Αμαζόνιο με μια μπόρα στην Κίνα. Αυτό μου φαίνεται λίγο υπερβολικό, σίγουρα όμως τόσο ποιητικά παραστατικό όσο να μας δώσει μια επιστημονικοφανή γουλιά απ’ τη θεωρία του χάους. Φέυ…
30 χρόνια πριν.
Ο αρχιτέκτων γύριζε σπίτι με λεκέδες από τσιμέντο στα τζιν. Ξέρω από μικρός τη μυρωδιά της οικοδομής, την έφερνε ο μπαμπάς στο σπίτι με τα ρούχα του. Αν όχι, τον ακολουθούσα συχνά στο γιαπί κι είχα μάθει να κοιτάω χαμηλά και να αποφεύγω τις πρόκες. Διττό. Δε θα μπορούσα να έχω γίνει τίποτα άλλο από αρχιτέκτονας. Η ερευνητική μου εμμονή σα σπουδαστής αλλά και σαν υποψήφιος διδάκτωρ ήταν ο ρόλος της κεντρικής ιδέας στην αρχιτεκτονική σύνθεση αλλά και στην μετέπειτα αντίληψη της αρχιτεκτονικής από τον απλό άνθρωπο. Υποψήφιος διδάκτωρ δεν έγινα ποτέ επειδή ασχολήθηκα και με το κρασί-άλλη μυρωδιά αυτή.
Θα τα συνδέσω αυτά με το κρασί. Μόνο το πέταγμα μιας πεταλούδας στη Βραζιλία με μια μπόρα στην Κίνα δε συνδέεται.
Ας υποθέσουμε ότι θέλεις να σχεδιάσεις κάτι σε ένα άδειο οικόπεδο. Υπάρχουν χιλιάδες επιλογές σχεδιασμού, ένα χάος. Η κεντρική ιδέα είναι ΤΟ εργαλείο που εφευρίσκει ο δημιουργός προκειμένου να τιθασεύσει τις αμέτρητες ιδέες του σε μία κεντρική με νόημα, δομή και έκφραση. Ισχύει από μια απλή ζωγραφιά έως το σχεδιασμό μιας πόλης, τη δημιουργία ενός γκουρμέ πιάτου ή ενός κρασιού. Ωπ! Κρασιού; Ασφαλώς.
Γιατί, μήπως το κρασί δεν είναι προϊόν τέχνης και δημιουργίας; Κι εδώ δεν ισχύει το παράδειγμα της ακαλλιέργητης γης(ως λευκής σελίδας) που μπορεί να γίνει αμπελώνας και να δώσει ένα κρασί; Κι εδώ δεν έχουμε χαοτικές επιλογές του τι θα ποικιλία θα φυτέψουμε και τι στυλ κρασιού θα φτιάξουμε;
Η κεντρική ιδέα είναι καλή. Την αγαπάμε. Να σας πω μόνο πόσο κακή είναι η μη ύπαρξη κεντρικής ιδέας με μία λέξη-παράδειγμα. Αθήνα. Το 99% της Αθήνας είναι πολυκατοικίες σχεδιασμένες από άτεχνο copy paste από βιβλιοθήκες έτοιμων σχεδίων χωρίς ιδέα, δομή ή έκφραση. Η Αθήνα στο μεγαλύτερο κομμάτι της είναι κακάσχημη διότι πίσω από την ανοικοδόμησή της κρύβεται η μη ιδέα. Χάριν ταχύτητας και κέρδους. Ξέρεις πόσο κοστίζει ένας καλός αρχιτέκτονας; Ξέρεις πόσο κοστίζει το όραμα ενός οινοποιού;
Η συζήτηση ξεκίνησε μια νύχτα πάνω από κάτι φυσικά κρασιά. Για να αγαπήσω τα φυσικά κρασιά, και ιδίως τα επιμελώς φυσικοφανή κρασιά, πρέπει να μου πουν και μια ακόμα ιστορία. Κάτι να με κάνει να πιστέψω πως έχουν γεύση φυσικού κρασιού γιατί έτσι μας αρέσουν κι όχι επειδή έτσι είναι η μόδα. Θέλω να μάθω την κεντρική ιδέα του οινοποιείου. Τι άνθρωπος είσαι, τι φοράς, που βγαίνεις, αν κάνεις ανακύκλωση… Ξέρεις! Απλά πράγματα για να συνθέσω ένα προφίλ παραγωγού με ένα προφίλ κρασιού μέσω της συνέπειας.
Ας το εξηγήσω με μερικά παραδείγματα. Μου αρέσει το κρασί σου αλλά αν σε δω με την 4λιτρη μπεμβε σου που καίει 20lt τα 100 χλμ. να κάνεις λαμπογυαλο την αστρική ισορροπία δε με πείθεις. Μου αρέσει πάλι το φυσικό κρασί σου αλλά αν σε δω το βράδυ να πετάς κουβάδες γαρύφαλλα στον Κιάμο, κάηκες. Κι ακόμα ακόμα αν σε δω στο οινοποιείο να έχεις αγορασμένο σκυλί κι όχι τον κοπράκο που γύρναγε στα αμπέλια φθισικός δεν πείθομαι. Μου αρέσει το φυσικό κρασί σου αλλά αν δω στο οινοποιείο σου μια τζαμαρία που βλέπει στη δύση και σε κάνει να έχεις ανοιχτά 40.000btu κλιματισμού πήγες όπως πήγαν κι άλλοι. Δεν έχει μορφή εκδίκησης αυτό. Προσπαθώ να εκφράσω τη συνέπεια μέσω μερικών ακραίων παραδειγμάτων αντίφασης που βλέπω καθημερινά γύρω μου.
Ανάμεσα σε 1000δες επιλογές κρασιών μπορώ και θέλω να είμαι επιλεκτικός. Χρειάζομαι την κεντρική ιδέα ώστε αυτό που πίνω να μην είναι μόνο οργανοληπτικά στοιχεία. Θέλω να τη βλέπω στα παπούτσια σου, στο οινοποιείο σου, στον τρόπο που μιλάς, στον τρόπο που φτιάχνεις τα κρασιά σου. Θέλω να είναι μία και να είναι στέρεη. Έτσι θα κατανοήσω τη φιλοσοφία σου και μαζί θα κατανοήσω τι πίνω, κι αν κατανοήσω τι πίνω, θα το ξαναπιώ. Αυτό βέβαια δεν είναι ο κανόνας, είναι υποκειμενικό, αλλά είπαμε: έχω μεγαλώσει μέσα στη μυρωδιά του ρυζόχαρτου και της μακέτας. Αργότερα το είπανε TCA… Όπως και να ‘χει, έμαθα το κάθε τι να έχει το λόγο ύπαρξής του. Ο λόγος δεν είναι δεσμευτικός ούτε η κεντρική ιδέα είναι. Εξάλλου ο οινοποιός-αρχιτέκτων εφευρίσκει την κεντρική ιδέα του. Δική του είναι. Ότι θέλει την εκάμει.
Γιατί έβαλα τα φυσικά κρασιά στο εδώλιο; Μα δεν τα έβαλα. Απλά από εκεί ξεκίνησε η κουβέντα εκείνο το βράδυ. Για τον ίδιο λόγο μπορώ να αγαπήσω μια Νεμέα δεξαμενής ή να μην ξαναπιώ μια πριμιουμ Νεμέα. Μου αρκεί το πανόραμα του οινοποιού-οινοποιείου-προϊόντος για να με γοητεύσει ή όχι. Δε μου αρκεί απλά να πιώ άλλο ένα καλό κρασί. Άρα τελικά τι είναι αυτό που ξεχωρίζει ένα καλό κρασί απέναντι σε ένα καλό κρασί; Οργανοληπτικά μπορεί και τίποτα. Σε μια τυφλή μπορεί να πάρουν ακριβώς την ίδια βαθμολογία αλλά σε βάθος χρόνου σε γοητεύει περισσότερο το συνεπές στην ιδέα, εντός κι εκτός φιάλης. Η συνέπεια στο όραμα.
Τελικά, μία ισχυρή κεντρική ιδέα που άγει το σύνολο των αποφάσεων ενός οινοποιού (περιοχή, ποικιλία, στυλ, ετικέτα, τιμή, αρχιτεκτονική οινοποιείου, συμπεριφορικά στοιχεία) μπορεί να με κάνει να αγαπήσω το ελάττωμα. Κι αν αγαπήσω το ελάττωμα, ερωτεύομαι.
Καλό καλοκαίρι. Ερωτευτείτε την πραγματικότητα.
ΥΓ: Γιάννη, Μάρκο, Νικολά και Γιάννη, ευχαριστώ για την κουβέντα. Έψαχνα καιρό να συνδέσω την αρχιτεκτονική με το κρασί.
